Voor het eerst sinds decennia zijn de bergtoppen van de Himalaya weer zichtbaar, kan men de vissen in de kanalen van Venetië zien zwemmen en heb ik er ook geen meetapparatuur voor nodig om te zien, te ruiken en te voelen dat de lucht schoon wordt. Na slechts enkele weken waarbij de natuur middels een pandemie heeft ingegrepen en onze wereld tot stilstand heeft gebracht, zijn de effecten al zichtbaar.
Niet alleen in de natuur, maar ook in de samenleving. Behalve het relatief kleine aantal mensen dat nu extra hard werkt om levens te redden en de pandemie te bedwingen zit een groot deel van de mensen thuis. We onthaasten, hebben meer tijd voor onze kinderen en familieleden. We kijken meer naar elkaar om en maken vaker een praatje online. Het komt mij voor dat de mensen toleranter en socialer zijn. Gemeenschapszin en omzien naar elkaar neemt toe.
Na decennia van protesten, ontkenningen, klimaat- en stikstofdebatten en milieuactivisme reageert de natuur nu zelf en leert ons dat we er niet goed mee om zijn gegaan. De verantwoordelijkheid voor de natuur is aan de mens gegeven, maar daarmee zijn wij niet boven de natuur geplaatst. De mens mag de wereld bestieren, maar de natuur grijpt in als de mens er niet meer uitkomt.
Dit ingrijpen van de natuur gaat echter veel verder dan alleen onze gezondheid en welbevinden. Wereldwijd is de economie tot stilstand gebracht en van de effecten daarvan kunnen we ons nog nauwelijks een voorstelling maken. Wat inmiddels wel onomstotelijk vast staat is de rechtstreekse relatie tussen onze gezondheid en de op eeuwige groei en consumptie gerichte economie.
We ervaren nu misschien nog geen schaarste en komen tot de ontdekking wat we echt nodig hebben en wat we kunnen missen, maar natuurlijk moeten we ons wel zorgen gaan maken hoe het straks na de pandemie verder moet. Hebben we dan nog werk en inkomen? Hoeveel bedrijven zullen er omvallen en hoeveel banen geschrapt? We weten het nog niet, maar het is aannemelijk dat dit meer mensen zal raken dan het virus zelf.
De komende weken en maanden zal de natuur ons het rentmeesterschap langzaam en voorzichtig weer in handen geven. Onze leiders en regeringen staan klaar om vele biljarden aan gemeenschapsgeld uit te geven om de economie weer op gang te helpen. Maar welke economie? Toch niet die oude op consumptie gerichte economie, waarvan het causale verband met een zieke natuur en samenleving nu onomstotelijk wordt aangetoond? Laten onze leiders en regeringen dit geld alsjeblieft steken in een nieuwe economie.
Een economie die zich richt op voldoende werk en inkomen voor eenieder om een betekenisvol bestaan te kunnen leven. Een economie die niet langer gestoeld is op groei en overconsumptie, maar op duurzaamheid, niet schaden en juiste verhoudingen. Een economie waarin iedereen een waardevolle bijdrage aan de samenleving levert.
Het is tijd voor Contributisme. Laten we bij alles wat we doen ons afvragen wat het bijdraagt in plaats van wat het oplevert.
Ik vraag je deze gedachte te delen, eventueel te vertalen en laten we onze leiders en regeringen oproepen om nieuwe opvattingen over een gezonde economie en samenleving te ontwikkelen, zodat we wakker worden in een nieuwe wereld.
