Net als dat mensen in vroege tijden – naar later bleek geheel ten onrechte – geloofden dat de aarde plat was en dat je ervan af kon vallen, zo is men er nu van overtuigd dat welvaart te danken is aan economische groei.
Niets is minder waar. Immers, economische groei betekent meer produceren, waardoor meer verbruik van energie en grondstoffen en dus een extra belasting op ons klimaat. Deze groei brengt ons uiteindelijk helemaal geen welvaart en zeker geen welzijn. Natuurlijk zijn we kortstondig blij met bijvoorbeeld een nieuwe auto, maar na een paar weken is die blijdschap voorbij en doet die nieuwe kar precies dat wat de vorige ook deed… rijden.
De idee dat economische groei noodzakelijk is doet bedrijven en overheden besluiten om de bevolking aan te zetten tot consumeren, zoveel als mogelijk. We werken allang niet meer uitsluitend om in ons levensonderhoud te voorzien, maar worden aangemoedigd om steeds meer te kopen en aan te schaffen met de belofte dat dit ons ook extra werkgelegenheid biedt, waardoor we nóg meer kunnen produceren en kopen.
De supermarkten zijn behalve met voedsel inmiddels voor een aanzienlijk deel gevuld met plastic en metaal, opdat het in zulke verpakkingen makkelijker meenemen is en we als vanzelf meer zullen consumeren. Er zijn inmiddels 10 maal zoveel mobieltjes geproduceerd als dat er daadwerkelijk gebruikt worden. Hetzelfde geldt voor auto’s, wasmachines, broodroosters, stofzuigers, computers, televisies, en ga zo maar door. Natuurlijk kunnen we alles veel beter en duurzamer maken, maar dat ondermijnt zo zegt men de economische groei en de welvaart.
En waarom moet een industrie, zeker als die vervuilend is, blijven groeien? Is het nodig dat bijvoorbeeld de luchtvaartindustrie blijft groeien, of de vleesindustrie? Hou mij ten goede, ik ben niet tegen groei op zich, maar niet als basisvoorwaarde voor welvaart, niet als verdienmodel. Gewoon in juiste verhoudingen, zonder te schaden. Als het een industrie is die bijdraagt aan de aarde en samenleving, dan kan die best groeien, maar is dat niet het geval, dan moet je er mee stoppen. We konden de tabaksindustrie en de mijnbouw toch ook afbouwen en zelfs stoppen? De economie kan daar best wel tegen.
Gelukkig zijn er steeds meer bewuste mensen die dit inzien en er ook een verandering in wensen, maar het is niet reëel om de oplossing van dit probleem in een gedragsverandering van individuen te zoeken. We leven met z’n allen in hetzelfde systeem en daar kun je je als individu moeilijk aan onttrekken. Bovendien zou het geen oplossing zijn omdat de meerderheid van de mensen dan nog steeds met het probleem opgezadeld zit. Nee, de oplossing moet gezien worden in het aanpassen van het systeem, in het loslaten van verkeerde wetmatigheden en overtuigingen, waardoor het fundament onder de samenleving verandert en het gedrag van individuele burgers zich daaraan aanpast. En dat is de verantwoordelijkheid van overheden en industrieën en individuen tezamen.
Stop daarom met economische groei als voorwaarde voor welvaart. Het is een illusie, een onjuiste overtuiging, dat de samenleving alleen welvaart kent als er sprake van groei is. Het tegendeel is waar en als we die valse overtuiging niet snel loslaten dan vallen we alsnog met z’n allen van deze aarde af. Laten we de fundamenten onder onze samenleving niet langer bouwen op consumeren, maar op contribueren. In juiste verhoudingen, zonder oordeel en zonder te schaden. Het is tijd voor Contributisme.